49-300 Brzeg
ul. Kamienna 3

1 wrzeÅ›nia 1939 roku, o godz. 4.45, bez wypowiedzenia wojny, Niemcy zaatakowaÅ‚y PolskÄ™ na caÅ‚ej dÅ‚ugoÅ›ci granicy miÄ™dzy obydwoma paÅ„stwami. Symbolicznym poczÄ…tkiem drugiej wojny Å›wiatowej staÅ‚ siÄ™ ostrzaÅ‚ polskiej skÅ‚adnicy tranzytowej Westerplatte w GdaÅ„sku przez pancernik „Schleswig-Holstein”. Å»oÅ‚nierze polscy, mimo ogromnej przewagi agresora, od poczÄ…tku stawiali bohaterski opór. Na póÅ‚nocy uderzenie niemieckich wojsk pancernych doprowadziÅ‚o do rozbicia części wojsk Armii „Pomorze” w Borach Tucholskich oraz, mimo poczÄ…tkowego sukcesu pod MÅ‚awÄ…, Armii „Modlin”. ZnaczÄ…cy sukces lokalny zanotowaÅ‚a natomiast na zachodnim odcinku frontu WoÅ‚yÅ„ska Brygada Kawalerii, która 1 wrzeÅ›nia w bitwie pod MokrÄ… zadaÅ‚a duże straty niemieckiej dywizji pancernej. Na poÅ‚udniowym zachodzie w pierwszych dniach wojny Niemcy zmusili do odwrotu ArmiÄ™ „Kraków”, zajmujÄ…c ÅšlÄ…sk, i przekroczyli Karpaty, odrzucajÄ…c sÅ‚abÄ… na tym odcinku obronÄ™ polskÄ…. Po wycofaniu siÄ™ ze ÅšlÄ…ska regularnych oddziaÅ‚ów WP do walki z Niemcami przystÄ…piÅ‚a miejscowa samoobrona, stanowiÄ…ca prawdziwÄ… „sól ziemi czarnej”, zÅ‚ożona z dawnych powstaÅ„ców Å›lÄ…skich i harcerzy, broniÅ‚a m.in. Katowic i Chorzowa. PrzeÅ‚amanie przez Niemców obrony granic spowodowaÅ‚o odwrót wojsk polskich na caÅ‚ym froncie. KlÄ™ska Armii „Prusy” na Kielecczyźnie, za którÄ… w dużym stopniu odpowiadaÅ‚ lekceważący przeciwnika jej dowódca gen. Stefan DÄ…b-Biernacki, przyÅ›pieszyÅ‚a wycofanie siÄ™ na liniÄ™ obronnÄ… na rzekach Narew, WisÅ‚a i San. W tym czasie WarszawÄ™ opuÅ›ciÅ‚y wÅ‚adze cywilne, które udaÅ‚y siÄ™ na wschód, a nastÄ™pnie na poÅ‚udnie kraju. Za nimi wyjechaÅ‚ ze swoim sztabem naczelny wódz Edward ÅšmigÅ‚y-Rydz, który wskutek źle funkcjonujÄ…cej Å‚Ä…cznoÅ›ci stopniowo traciÅ‚ realne możliwoÅ›ci dowodzenia wojskiem.
8 wrzeÅ›nia niemieckie oddziaÅ‚y pancerne dotarÅ‚y do Warszawy, jednak ich atak od strony Ochoty zostaÅ‚ odparty dziÄ™ki wielkiemu poÅ›wiÄ™ceniu żoÅ‚nierzy i wspierajÄ…cej ich ludnoÅ›ci cywilnej. Sukcesy niemieckie umożliwiÅ‚a zdecydowana przewaga we wszystkich rodzajach broni oraz zastosowanie taktyki „Blitzkriegu”, czyli wojny bÅ‚yskawicznej. PolegaÅ‚a ona na uderzeniach licznych jednostek pancernych na wybrane punkty, zwykle na styku armii polskich, które wobec groźby okrążenia zmuszane byÅ‚y do odwrotu, paraliżowanego czÄ™sto przez panujÄ…ce w powietrzu lotnictwo niemieckie. W czasie gdy wojska polskie w ciÄ…gÅ‚ej walce wycofywaÅ‚y siÄ™ za WisÅ‚Ä™, Armia „PoznaÅ„” gen. Tadeusza Kutrzeby, wsparta przez część Armii „Pomorze”, skoncentrowaÅ‚a swoje siÅ‚y nad BzurÄ….
9 wrzeÅ›nia Polacy rozpoczÄ™li tam najwiÄ™kszÄ… bitwÄ™ kampanii, atakujÄ…c z powodzeniem skrzydÅ‚o wojsk niemieckich, nacierajÄ…cych na WarszawÄ™. Niemcy przerzucili jednak wojska z innych odcinków frontu i w drugiej dekadzie wrzeÅ›nia, w zaciÄ™tych bojach, w których polegÅ‚o trzech polskich generaÅ‚ów – StanisÅ‚aw Grzmot-Skotnicki, Franciszek WÅ‚ad i MikoÅ‚aj BoÅ‚tuć – rozbili armiÄ™ gen. Kutrzeby. Tylko nieliczne oddziaÅ‚y przebiÅ‚y siÄ™ do Warszawy.
W izolacji od reszty kraju walczyli obroÅ„cy polskiego wybrzeża. Pierwszego dnia wojny Niemcy zaatakowali PocztÄ™ PolskÄ… w GdaÅ„sku. Zmobilizowani wczeÅ›niej pocztowcy bronili siÄ™ caÅ‚y dzieÅ„, poddajÄ…c siÄ™ dopiero po podpaleniu budynku przez napastników. NastÄ™pnym celem byÅ‚a polska skÅ‚adnica tranzytowa na Westerplatte. ZaÅ‚oga dowodzona przez mjr. Henryka Sucharskiego odparÅ‚a pierwsze natarcia. Po tym oporze Sucharski, zgodnie z otrzymanymi wczeÅ›niej rozkazami, zamierzaÅ‚ kapitulować. Wobec sprzeciwu oficerów, na czele z kpt. Franciszkiem DÄ…browskim, zdecydowaÅ‚ siÄ™ kontynuować walkÄ™. Å»oÅ‚nierze polscy w heroicznym oporze wytrwali na Westerplatte do 7 wrzeÅ›nia – atakowani z lÄ…du, ostrzeliwani z morza przez pancernik „Schleswig-Holstein” i bombardowani przez lotnictwo.
W ciÄ…gu pierwszych dni wojny praktycznie wyeliminowano z walki PolskÄ… MarynarkÄ™ WojennÄ…, m.in. niemieckie lotnictwo zatopiÅ‚o w porcie na Helu kontrtorpedowiec „Wicher” i najwiÄ™kszy polski okrÄ™t wojenny – stawiacz min „Gryf”. Jeden z piÄ™ciu posiadanych okrÄ™tów podwodnych – „OrzeÅ‚”, chluba polskiej marynarki – po dziaÅ‚aniach na BaÅ‚tyku we wrzeÅ›niu 1939 r., internowany w estoÅ„skim porcie, wypÅ‚ynÄ…Å‚ stamtÄ…d bez pozwolenia i mimo braku map w październiku dotarÅ‚ do Wielkiej Brytanii.
Niemcy uderzyli również na jednostki WP broniÄ…ce pod dowództwem pÅ‚k. StanisÅ‚awa DÄ…bka rejonu Gdyni. Po utracie najwiÄ™kszego polskiego portu Polacy bronili siÄ™ na Oksywiu, spychani w zaciÄ™tych walkach w kierunku morza. 19 wrzeÅ›nia Niemcy zÅ‚amali opór na pozycji w Babim Dole, a pÅ‚k DÄ…bek nie chcÄ…c siÄ™ poddać, popeÅ‚niÅ‚ samobójstwo. OdtÄ…d ostatnim punktem obrony na wybrzeżu pozostaÅ‚ póÅ‚wysep Hel.
"Inni budują dla nas, my dla potomności"
49-300 Brzeg
ul. Kamienna 3